İdari Yargı Nedir? | 2024 Güncel Bilgi

İdari Yargı idarenin hukuksuz davranışları ve yaptırımlarından dolayı açılan davaları inceleyen bir yargı koludur.

İdari Yargı’nın alanında olan kamu düzeni ve idare ile ilgili davalara İdari Yargı bakmakta, çeşitli kararlar vermektedir. Bazı çıkmazda kalan durumlarda ise gelen itirazlardan dolayı üst mahkemelere taşınabilecek davalara ise Danıştay duruma uygun olarak beraat etme, kararı onama, kararı bozma türünde sonuçlara varabilir. Yine verilen karar aleyhine sonuçlanmış olan kişi ve kurum Danıştay’ın kararına da itiraz edebilir. İtiraz dilekçesi yazabilir. İdari Mahkemelerden diğerleri ise ilk derece mahkemeleri, ikinci derece mahkemeleri ve istinaf mahkemesidir. Çözüme kavuşturulamayan veya itiraz gelen davalarda üst mahkemelere davalar taşınıp çözüme kavuşturulacaktır. Sizlere bu yazımızda İdari Yargı 2024 Sorusunu cevaplandırmaya çalışacağız

İdari Yargı | 2024 Güncel Bilgi

İdari yargı, geniş bir yargı kolu olması sebebiyle kendi içerisinde bölümlere ayrılır ve itiraz, davanın çözülememesi gibi durumlarda üst mahkemelere taşınabilmektedir. Bu üst mahkemeler içerisinde ilk derece mahkemesi, ikinci derece mahkemesi, istinaf mahkemesi ve (temyiz için) Danıştay yer almaktadır. İdari yargı, devlet organlarının ve idari işlemlerin hukuka uygunluğunu denetleyen bir yargı dalıdır. İdari yargı, vatandaşlar ile devlet organları arasındaki uyuşmazlıkları çözer ve devletin yürütme organlarının eylemlerini denetler. Bu yargı dalı, idari mahkemeler aracılığıyla gerçekleşir.

İdari yargının temel özellikleri şunlar olabilir:

1. İdari Davaların Çözümü: İdari yargı, genellikle devlet organlarına veya idari birimlere karşı açılan davaları ele alır. Bu davalar, genellikle idari işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkları içerir.
2. İdari İşlemlerin Denetimi: İdari yargı, devlet organlarının aldığı idari kararların yasalara ve hukuka uygunluğunu denetler. Bu, vatandaşların idari kararlara karşı hukuki koruma aramalarını sağlar.
3. Kamu Hukuku Davaları: İdari davalar genellikle kamu hukuku alanına girer. Kamu görevlileri, idari işlemler ve kamu hizmetleri gibi konular bu yargı dalında ele alınabilir.
4. İtiraz ve Temyiz İmkânı: İdari mahkemelerde alınan kararlar genellikle bir üst mahkemeye (idari yargıda genellikle idare mahkemeleri ardından yüksek idare mahkemeleri bulunabilir) temyiz veya itiraz edilebilir.
5. Özel İdare Mahkemeleri: Bazı ülkelerde, idari davaları özel olarak ele alan özel idare mahkemeleri bulunabilir. Ancak, diğer ülkelerde idari davalar genel mahkemelerde ele alınabilir.

İdari yargı, hukuk devleti ilkesinin güçlendirilmesine ve kamu gücünün sınırlanmasına yönelik önemli bir unsurdur. İdari yargı organları, hukuka uygunluğu sağlamak ve bireylerin devlete karşı haklarını korumak için görev yapar. Her ülkenin idari yargı sistemleri farklı olabilir, bu nedenle ilgili ülkenin hukuk sistemine özgü yasal düzenlemelere başvurmak önemlidir.

Bunun yanı sıra Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması konusu ile ilgili olarak detaylı bilgi almak için bağlantıya tıklayabilirsiniz.

İdari Yargı Ne Demek?

İdari yargı, devlet organlarının ve idari işlemlerin hukuka uygunluğunu denetleyen bir yargı dalıdır. Bu yargı dalı, genellikle devlet organlarıyla vatandaşlar veya diğer özel kişi veya kuruluşlar arasındaki hukuki uyuşmazlıkları çözme, devlet organlarının faaliyetlerini denetleme ve idari işlemlerin hukuka uygunluğunu değerlendirme amacı taşır.

İdari yargının temel özellikleri şunlar olabilir:

1. Devlet Organlarının Denetimi: İdari yargı, devlet organlarının, kamu kurumlarının ve idari birimlerin faaliyetlerini hukuka uygunluk açısından denetler. Bu kapsamda, idari işlemlerin yasalara, anayasaya ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğu incelenir.
2. Kamu Hukuku Davaları: İdari davalar genellikle kamu hukuku alanına girer. Kamu görevlileri, idari işlemler, kamusal hizmetler, vergi uyuşmazlıkları ve benzeri konular bu yargı dalında ele alınabilir.
3. İdari Mahkemeler: İdari yargı, genellikle özel olarak kurulmuş olan idari mahkemeler aracılığıyla gerçekleşir. Bu mahkemeler, idari uyuşmazlıkları çözmek ve idari işlemleri denetlemekle görevlidir.
4. Temyiz İmkânı: İdari mahkemelerde alınan kararlar genellikle bir üst mahkemeye (idari yargıda genellikle idare mahkemeleri ardından yüksek idare mahkemeleri bulunabilir) temyiz veya itiraz edilebilir.
5. İdari İşlemlerden Doğan Haklar: Bireylerin, kamu kurumları veya görevliler tarafından alınan idari işlemlerden doğan haklarını savunma ve bu işlemlere karşı hukuki koruma arama hakları vardır.

İdari yargı, bir hukuk devletinde kamu otoritesinin sınırlanmasını, hukuka uygunluğun sağlanmasını ve bireylerin devlete karşı haklarını koruma amacını taşır. İdari yargı organları, genellikle idari mahkemeler olarak adlandırılır ve idari davaları ele alırlar.

İdari Yargının Görevleri

İdari yargının görev ve yetkileri arasında iptal davalarını incelemek ve çözüme kavuşturmak, tazminat davalarını görmek, sözleşme ve arabulucular aracılığıyla uzlaşılmış olan davalarda çıkan sorunlardan kaynaklanan davalara bakmak, kamu kuruluşlarının yaptıkları hukuka aykırı işlem ve sonucundaki davalara bakmak yer alır. Kendi çözüme kavuşturamama gibi durumlarda ise üst mahkemelere, en son da temyiz olarak adlandırılan Danıştay Mahkemesine taşınır. İdari Yargı Yolları ise:

• Kesin olarak verilmiş kararlar
• İtiraz etme
• Temyize gitme
• Kararın düzeltilmesi
• Kararın kanun kararına bozulması
• Yargılamanın tekrarlanması
• Yürütmenin durdurulması ve itiraz etme

Olarak sıralanabilir.

İdari Yargı Hangi Davalara Bakar?

İdari Yargı Hangi Davalara Bakar? İdari yargı, genellikle devlet organlarıyla vatandaşlar veya diğer özel kişi veya kuruluşlar arasındaki hukuki uyuşmazlıkları çözmekle görevlidir. İdari mahkemeler, idari işlemleri denetler ve devlet organlarının faaliyetlerini hukuka uygunluk açısından değerlendirir. İdari yargının yetki alanına giren davalardan bazıları şunlardır:

1. İdari İşlemlerin Denetimi: Vatandaşlar veya diğer özel kişi veya kuruluşlar, devlet organları veya kamu kurumları tarafından alınan idari işlemleri, bu işlemlerin yasaya uygunluğunu denetlemek üzere idari yargıda ele alabilir. Örneğin, bir kişi bir vergi cezasına itiraz ettiğinde veya bir kamu hizmetinden yararlanma talebi reddedildiğinde idari mahkemeye başvurabilir.
2. Kamusal Hizmete Erişim Davaları: Kamusal hizmetlerden yararlanma hakkı olan bireyler, devlet organları veya kamu kurumları tarafından alınan kararlar nedeniyle bu haklarının ihlal edildiğini düşündüklerinde idari mahkemeye başvurabilir.
3. İdare Hukuku Davaları: İdare hukuku, devlet organlarının ve kamu kurumlarının faaliyetlerini düzenleyen bir hukuk dalıdır. İdari mahkemeler, idare hukukuna ilişkin davaları ele alır. Bu, örneğin bir kamu görevlisinin davranışlarına ilişkin şikayetlerin incelenmesi veya kamu ihalelerine yönelik itirazlar gibi konuları içerebilir.
4. Çevre Davaları: Çevreyle ilgili konularda çıkan uyuşmazlıklar, özellikle çevre izinleri, atık yönetimi ve çevresel etki değerlendirmeleri gibi konularda idari mahkemelerde ele alınabilir.
5. Vergi Davaları: Vergi uyuşmazlıkları, mükelleflerin devlet tarafından uygulanan vergilendirme politikalarına itiraz etmesi durumunda idari yargıda çözülebilir.

Bu örnekler, idari yargının kapsamına giren davaların sadece birkaçını temsil etmektedir. Her ülkede idari yargı sistemi ve yetki alanı farklılık gösterir, bu nedenle ilgili ülkenin yasal düzenlemelerine başvurmak önemlidir.

İdari Yargıda Duruşmayı Kim Yönetir?

İdari yargıda duruşmayı genellikle bir hukukçu olan ve mahkeme tarafından atanmış olan bir hâkim yönetir. İdari mahkemeler, devlet organlarıyla vatandaşlar veya diğer özel kişi veya kuruluşlar arasındaki hukuki uyuşmazlıkları çözmekle görevlidir. Duruşma sırasında, tarafların argümanlarını sunmalarına, tanıkları dinlemelerine ve delilleri sunmalarına izin verilir. Hâkim, duruşma sırasında hukuki süreci yönetir, taraflar arasında adil bir ortam sağlar ve yasalara uygun bir şekilde delilleri değerlendirir.

İdari mahkemelerde duruşma süreci genellikle şu adımları içerir:

1. Açılış: Duruşma genellikle bir açılış oturumu ile başlar. Hâkim, duruşmanın nasıl işleyeceği, hangi konuların ele alınacağı ve tarafların haklarının neler olduğu konusunda bilgi verir.
2. Tarafların Sunumları: Taraflar, kendi argümanlarını sunarlar. Başvurulan konuya bağlı olarak, bu argümanlar yazılı belgeler, sözlü ifadeler veya uzman görüşleri içerebilir.
3. Tanıkların Dinlenmesi: Taraflar, duruşmada tanıklar getirebilir ve bu tanıklar ifade verir. Hâkim, tanıkları dinler ve sorular sorarak delilleri değerlendirir.
4. Delil Sunumu: Taraflar, duruşma sırasında belgeleri veya diğer delilleri sunabilirler. Hâkim, bu delilleri değerlendirir ve karar sürecine katkıda bulunup bulunmadıklarını inceler.
5. Kapanış: Taraflar, duruşmayı bir özetle kapatır ve hâkim, duruşmanın sona erdiğini belirtir. Taraflara, kararın ne zaman açıklanacağı veya yazılı kararın ne zaman temin edileceği konusunda bilgi verilebilir.

İdari yargıda duruşma süreci, adil bir şekilde yürütülmeli ve taraflara eşit haklar tanınmalıdır. Hâkim, duruşma sırasında tarafsızlık ve yasalara uygunluk ilkelerine bağlı kalmakla yükümlüdür.

Adli ve İdari Yargının Farkı Nedir?

Adli ve idari yargı, hukuki uyuşmazlıkları çözen iki farklı yargı dalını ifade eder. Zaman zaman bazı davalara kimin bakacağı konusunda anlaşmazlıklar yaşanabilmektedir. Adli yargı ve idari yargı arasında davaya kimin bakacağı konusunda çekişmeli durumlar yaşanabilmektedir.

Bu tip durumlarda öncelikle dava yüksek mahkemelerden biri olan Uyuşmazlık Mahkemesi’ne taşınır. Uyuşmazlık Mahkemesi davaya bakar ve davanın kimin bakma alanına ait olduğuna karar verilir. Ve daha sonra dava İdari yargı veya Adli yargıdan hangisine aitse o mahkemelere taşınır ve ait olduğu mahkemede dava görülmeye başlanır. İki yargı dalı arasındaki temel farklar şunlardır:

1. Uyuşmazlık Türleri:
   • Adli Yargı: Adli yargı, bireyler arasındaki özel ilişkilere, suçlara ve sivil davalar gibi genel hukuki uyuşmazlıklara odaklanır. Örneğin, aile hukuku, mal davaları, ceza davaları gibi konular adli yargının kapsamına girer.
   • İdari Yargı: İdari yargı ise genellikle devlet organları ve vatandaşlar arasındaki uyuşmazlıkları ele alır. Bu, kamu hizmetleri, vergi davaları, idari işlemlere itirazlar ve çevre izinleri gibi konuları içerir.
2. Yetki Alanı:
   • Adli Yargı: Adli yargı genellikle özel haklar ve çıkarlar üzerine odaklanır. Bu yargı dalındaki mahkemeler, genellikle özel kişiler arasındaki anlaşmazlıkları çözme ve hukuki hakları uygulama yetkisine sahiptir.
   • İdari Yargı: İdari yargı, devlet organları ve kamu kurumları ile vatandaşlar arasındaki hukuki uyuşmazlıkları ele alır. Bu yargı dalındaki mahkemeler, genellikle devletin yürütme organlarının eylemlerini denetleme ve kamu hizmetleriyle ilgili anlaşmazlıkları çözme yetkisine sahiptir.
3. Mahkemelerin İsimlendirilmesi:
   • Adli Yargı: Adli mahkemeler genellikle genel mahkemeler, aile mahkemeleri, ceza mahkemeleri gibi isimlerle anılır.
   • İdari Yargı: İdari mahkemeler genellikle idari mahkemeler, idare mahkemeleri, idari yargı mahkemeleri gibi isimlerle anılır.
4. Hukuk Kaynakları:
   • Adli Yargı: Adli yargı genellikle medeni hukuk, ceza hukuku ve diğer genel hukuk dallarına dayanır.
   • İdari Yargı: İdari yargı, idare hukuku adı verilen bir hukuk dalına dayanır ve genellikle devletin faaliyetlerini düzenleyen hukuki düzenlemelere dayanır.

Her iki yargı dalı da hukukun bir parçasıdır, ancak farklı uyuşmazlık türlerine ve hukuki konulara odaklanır. Ülkeden ülkeye, hukuk sisteminden hukuk sistemine bu farklar değişebilir.

İdari Yargı Kolları Nelerdir?

İdari yargı, genellikle devlet organlarıyla vatandaşlar veya diğer özel kişi veya kuruluşlar arasındaki hukuki uyuşmazlıkları çözmekle görevlidir. İdari yargı, çeşitli konularda uzmanlaşmış alt dallara ayrılabilecek bir yargı dalıdır. Ancak her ülkede bu dalların adlandırılması ve organizasyonu farklılık gösterebilir. İşte bazı ülkelerde yaygın olarak görülen idari yargı kollarından bazıları:

1. İdari Mahkemeler: İdari mahkemeler, genel olarak idari işlemleri denetler ve devlet organlarının faaliyetlerini hukuka uygunluk açısından değerlendirir. Bu mahkemeler, idari uyuşmazlıkları ele alır ve genellikle idare hukuku alanına odaklanır.
2. Vergi Mahkemeleri: Vergi mahkemeleri, genellikle vergi davalarını ele alır. Mükelleflerin devlet tarafından uygulanan vergilendirme politikalarına karşı itirazlarını değerlendirir.
3. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Mahkemeleri: İş hukuku ve sosyal güvenlikle ilgili uyuşmazlıkları çözmekle görevli mahkemelerdir. İşçi hakları, iş sözleşmeleri, iş kazaları ve emeklilik hakları gibi konuları ele alabilirler.
4. Çevre Mahkemeleri: Çevre mahkemeleri, çevre izinleri, çevresel etki değerlendirmeleri ve diğer çevresel konularla ilgili uyuşmazlıkları çözmekle görevlidir.
5. Kamulaştırma Mahkemeleri: Kamulaştırma mahkemeleri, devletin özel mülkiyet haklarına el koyması durumlarını ele alır. Bu mahkemeler, kamulaştırma bedeli, tazminat ve benzeri konularda uyuşmazlıkları çözebilir.
6. İdari İşler Mahkemeleri: İdari işler mahkemeleri, genellikle kamu kurumları ile ilgili idari işlemleri denetler ve kamu hizmetleri konularında uyuşmazlıkları ele alır.

Her ülkenin idari yargı kolları ve mahkemelerin adlandırılması farklılık gösterebilir. Bu nedenle, bir ülkede geçerli olan idari yargı sistemini anlamak için o ülkenin hukuk sistemine özgü yasal düzenlemelere başvurmak önemlidir.

İdari Yargının Görevi Nedir?

İdari yargının temel görevi, devlet organları ve vatandaşlar veya diğer özel kişi veya kuruluşlar arasındaki hukuki uyuşmazlıkları çözmek ve devletin idari eylemlerini hukuka uygunluğunu denetlemektir. İdari yargı, genellikle idare hukuku adı verilen bir hukuk dalına dayanır ve devletin yürütme organlarının faaliyetlerini denetler. İdari yargının başlıca görevleri şunlardır:

1. İdari İşlemlerin Denetimi: İdari yargı, devlet organları tarafından alınan idari işlemleri hukuka uygunluk açısından denetler. Bu işlemler, kamu görevlileri tarafından alınan kararlar, idari kararnameler, yönetmelikler ve benzeri belgeleri içerir. Mahkemeler, bu işlemlerin yasalara, anayasaya ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğunu değerlendirir.
2. Devlet Organlarının Eylemlerini Denetleme: İdari yargı, devlet organlarının faaliyetlerini genel olarak denetler. Bu, devletin yürütme organlarının eylemlerini, politikalarını, programlarını ve hizmetlerini içerir. Mahkemeler, devletin hukuka uygunluk ilkesine ve yetki sınırlarına uyup uymadığını değerlendirir.
3. Kamusal Hizmetlerle İlgili Anlaşmazlıkları Çözme: İdari mahkemeler, kamusal hizmetlerle ilgili uyuşmazlıkları ele alır. Örneğin, bir kişi kamu hizmetinden yararlanma talebinin reddedilmesi durumunda veya bir kamu hizmeti nedeniyle ortaya çıkan zararlar nedeniyle idari yargıya başvurabilir.
4. Vergi Davalarını Ele Alma: İdari yargı, vergi davalarını ele alarak mükelleflerin devlet tarafından uygulanan vergilendirme politikalarına karşı itirazlarını değerlendirir.
5. Çevresel Konuları Ele Alma: İdari yargı, çevre izinleri, çevresel etki değerlendirmeleri ve çevre koruma alanındaki diğer uyuşmazlıkları çözmekle görevlidir.

İdari yargının amacı, devletin eylemlerini hukuka uygunluğunu sağlamak, vatandaşların haklarını korumak ve adil bir yönetim sağlamaktır. Bu nedenle, idari yargı, hukuk devletinin temel prensiplerini destekler. Her ülkenin idari yargı sistemi farklılık gösterir, bu nedenle ilgili ülkenin hukuk sistemine özgü yasal düzenlemelere başvurmak önemlidir.

İdari Yargıda Duruşma Olur Mu?

İdari Yargı İdari yargı, devlet organlarının ve idari işlemlerin hukuka uygunluğunu denetleyen bir yargı dalıdır. İdari yargı, vatandaşlar ile devlet organları arasındaki uyuşmazlıkları çözer ve devletin yürütme organlarının eylemlerini denetler. Bu yargı dalı, idari mahkemeler aracılığıyla gerçekleşir.

İdari yargının temel özellikleri şunlar olabilir:

1. İdari Davaların Çözümü: İdari yargı, genellikle devlet organlarına veya idari birimlere karşı açılan davaları ele alır. Bu davalar, genellikle idari işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkları içerir.
2. İdari İşlemlerin Denetimi: İdari yargı, devlet organlarının aldığı idari kararların yasalara ve hukuka uygunluğunu denetler. Bu, vatandaşların idari kararlara karşı hukuki koruma aramalarını sağlar.
3. Kamu Hukuku Davaları: İdari davalar genellikle kamu hukuku alanına girer. Kamu görevlileri, idari işlemler ve kamu hizmetleri gibi konular bu yargı dalında ele alınabilir.
4. İtiraz ve Temyiz İmkânı: İdari mahkemelerde alınan kararlar genellikle bir üst mahkemeye (idari yargıda genellikle idare mahkemeleri ardından yüksek idare mahkemeleri bulunabilir) temyiz veya itiraz edilebilir.
5. Özel İdare Mahkemeleri: Bazı ülkelerde, idari davaları özel olarak ele alan özel idare mahkemeleri bulunabilir. Ancak, diğer ülkelerde idari davalar genel mahkemelerde ele alınabilir.

İdari yargı, hukuk devleti ilkesinin güçlendirilmesine ve kamu gücünün sınırlanmasına yönelik önemli bir unsurdur. İdari yargı organları, hukuka uygunluğu sağlamak ve bireylerin devlete karşı haklarını korumak için görev yapar. Her ülkenin idari yargı sistemleri farklı olabilir, bu nedenle ilgili ülkenin hukuk sistemine özgü yasal düzenlemelere başvurmak önemlidir.